Στα πλαίσια της εκπομπής «Zωή.gr» του ραδιοφωνικού σταθμού ΣΚΑΪ 100.3, στις 7 Μαΐουτου 2021 ο γιατρός και Γενικός Διευθυντής της INTERSOS Hellas, Απόστολος Βεΐζης μίλησε με την δημοσιογράφο Χριστίνα Βίδου με αφορμή το θέμα της δίκαιης και ελεύθερης διαχείρισης ως προς τη διάθεση και τη διανομή εμβολίων.
Μέρα με τη μέρα ενισχύεται η αναγκαιότητα να βρεθεί ουσιαστική λύση στην αντιμετώπιση της πανδημίας ειδικά αν λάβει υπόψη του κάποιος χώρες που συναντούν τεράστια εμπόδια ως προς την πρόσβασή τους σε προγράμματα εμβολιασμού. Εύλογα λοιπόν, κερδίζει μεγαλύτερο έδαφος το αίτημα για την απελευθέρωση της πατέντας ανάπτυξης των εμβολίων αναδεικνυόμενο ως φλέγον ζήτημα.
Ο COVID-19 δεν κάνει διακρίσεις και δεν αφήνει χώρο για αποκλεισμούς. Η πανδημία γέννησε πολλούς κινδύνους αλλά αυτό δεν σημαίνει ότι δεν μπορεί να γεννήσει και ευκαιρίες. Είναι καιρός πια εν μέσω πανδημίας να προωθηθεί από τις κυβερνήσεις μία πιο συμπεριληπτική, ισότιμη και δίκαιη προσέγγιση με επίκεντρο τον άνθρωπο.
Μέσα στο πλαίσιο καταπολέμησης του COVID-19, η INTERSOS συνεχίζει να ενεργεί δυναμικά υπέρ των πιο περιθωριοποιημένων πληθυσμιακών ομάδων. Από το 2016 η INTERSOS Hellas δραστηριοποιείται στην Ελλάδα, παρεμβαίνοντας αυτή τη στιγμή στην Ήπειρο, τη Θεσσαλία και τη Λέσβο.
Πώς διαμορφώνεται ωστόσο, το τοπίο αυτό το διάστημα ως προς τις κινήσεις για ελεύθερη πρόσβαση στα εμβόλια πόσο μάλλον όσον αφορά στους ευάλωτους πληθυσμούς σε διεθνές επίπεδο; Ο Βεΐζης αναφέρθηκε στις σοβαρές προκλήσεις που έχουν αναδυθεί στο εν λόγω πεδίο, λέγοντας χαρακτηριστικά:
«Είναι μία εικόνα που την έχουμε εδώ και πάρα πολλά χρόνια. Έρχεται στη ζωή μας μία συζήτηση, εικότερα όσον αφορά στα εμβόλια: Η χθεσινή απόφαση του Αμερικανού Προέδρου που συνδέεται με τη Συμφωνία για τα Δικαιώματα Πνευματικής Ιδιοκτησίας στον Τομέα του Εμπορίου, γνωστή και ως TRIPs (Agreement on Trade Related Aspects of Intellectual Property Rights), γενικότερα καλύπτει σχέσεις με την πνευματική ιδιοκτησία, δίπλωμα ευρεσιτεχνίας, γεωγραφική ονομασία προέλευσης κ.λπ. Στην ουσία χειρίζεται πράγματα που έχουν να κάνουν με το εμπόριο όπου δυστυχώς τα φάρμακα όπως και τα εμβόλια ανήκουν στη συγκεκριμένη κατηγορία.
Σας θυμίζω εντούτοις, κάτι που είχατε αναφέρει και εσείς παλιά. Αρχές Οκτωβρίου του 2020, η Ινδία και η Νότια Αφρική ήταν οι πρώτες χώρες, τις οποίες ακολούθησαν έπειτα και πολλές άλλες, που πρότειναν σχετικά με την εν λόγω Συμφωνία, το TRIPs που έχουν υπογράψει όλα τα κράτη του κόσμου στα πλαίσια του ΠΟΥ, να μπουν στην άκρη κάποιοι κανόνες για να επιτραπεί η ελεύθερη, χωρίς πατέντα διακίνηση προϊόντων. Άλλωστε θυμάστε στην αρχή που δεν είχαμε μάσκες, γάντια, και έπειτα στραφήκαμε αναπόφευκτα στη διαδικασία του εμβολίου.
Η πρόταση αυτή της Ινδίας και της Νότιας Αφρικής ήταν μία πρωτοβουλία που από τη μεριά της Αμερικής, της Ε.Ε., της Αυστραλίας, της Νέας Ζηλανδίας, Ιαπωνίας κλπ., την χλευάσανε. Δεν υπήρχε κάποια θετική ανταπόκριση στο κομμάτι αυτό. Και την περίοδο αυτήν, η κίνηση του Αμερικανού Προέδρου προς αυτήν την κατεύθυνση φέρνει κάτι πολύ σημαντικό. Και ίσως σε πολύ λίγες μέρες ή εβδομάδες να έχουμε στη διάθεσή μας ένα όπλο το οποίο θα μπορούσε πραγματικά να αντιμετωπίσει διαφορετικά το θέμα της πανδημίας!
Ας εστιάσουμε όμως σε μερικά πράγματα. Οι εκτιμήσεις αυτή τη στιγμή διεθνώς είναι ότι χρειαζόμαστε περίπου 11 δισεκατομμύρια δόσεις εμβολίων για να καλύψουμε σχεδόν 70% του παγκόσμιου πληθυσμού. Μιλάμε για δύο δόσεις στις οποίες προτεραιότητα δίνεται όχι τόσο στα παιδιά, αλλά στους ανθρώπους με μεγάλη ηλικία.
Προς το παρόν, η παραγωγή που υπάρχει σε οικουμενικό επίπεδο, ανέρχεται σε μηνιαία βάση σε 400-500 εκατομμύρια δόσεις. Άρα, για να καλύψουμε παγκόσμιες ανάγκες, χρειαζόμαστε 1,5 δισεκατομμύρια δόσεις μηνιαίως ενώ τώρα παράγουμε μόνο 400 εκατομμύρια δόσεις, γεγονός που συνεπάγεται ότι δεν θα φτάσουμε ποτέ στο σημείο να μπορούμε να καλύψουμε αυτό που θέσατε: Όχι να ‘χουμε ανοσία, αλλά να ελέγχουμε τον αριθμό των ανθρώπων που θα νοσήσουν, θα αποβιώσουν, ή που θα νοσηλευτούν στα νοσοκομεία.
Ως προς αυτό, επειδή υπάρχει πολύ μεγάλη συζήτηση και αντίδραση από τις εταιρείες, με τη Pfizer να πρωτοστατεί με τον κύριο Μπουρλά, θα πρέπει να τονίσουμε το εξής: Ότι δεν μίλησε κανείς για παραγωγή από κάθε χώρα του εμβολίου. Θα σας δώσω ένα παράδειγμα. Η Ινδία από μόνη της αυτή τη στιγμή που μιλάμε, άσχετα αν είναι δύσκολη η κατάσταση που περνάει, έχει τη δυνατότητα και παράγει παγκοσμίως κάθε χρόνο το 60% των εμβολίων για όλο το φάσμα των ανάλογων ανθρώπινων ιατρικών αναγκών.
Επομένως, πρόκειται για την παραγωγή που χρειαζόμαστε για να καλύψουμε το ζήτημα αυτό. Υπάρχουν και είναι διαθέσιμα τα εργοστάσια. Αυτό που θέλει κανείς είναι να μην υπάρχει το εμπόδιο της πατέντας. Συνεπώς, αναφερόμαστε σε μία παραγωγή η οποία σε πολύ σύντομο χρονικό διάστημα είναι σχεδιασμένη και οργανωμένη να ανταπεξέλθει στις τρέχουσες ανάγκες του πληθυσμού σε όλον τον πλανήτη.
Όταν μιλάνε οι εταιρείες για κόστος έρευνας και ανάπτυξης θα ήθελα να δώσω έμφαση στο ότι οι δαπάνες για τις συγκεκριμένες διαδικασίες είναι χρήματα που ανήκουν στο δημόσιο. Το δημόσιο πλήρωσε για την έρευνα και την ανάπτυξη, χωρίς κανένα συμβόλαιο και εδώ ακριβώς χωλαίνει η υπόθεση. Γιατί με τα χρήματα του ελληνικού, ευρωπαϊκού, αμερικανικού και άλλων λαών που πληρώνουν ως φορολογούμενοι πολίτες, υπήρχαν συμφωνίες με τις φαρμακευτικές που κανείς δεν τις έχει δει, και στις οποίες τα ‘δώσαν όλα.
Π.χ. Είχαμε εταιρείες όπως η Moderna που βγήκε και είπε πως: “Και να χάσουμε το παιχνίδι με το εμβόλιο, το να μην έχει δηλαδή κάποιο αποτέλεσμα, εμείς έτσι κι αλλιώς τα λεφτά μας τα πήραμε. Άρα δεν ξοδέψαμε κάτι για να μας συμβεί και κάτι τέτοιο”. Στην ουσία λοιπόν, στο ερώτημα αν πραγματικά αυτό θα είναι ένα εμπόδιο στην καινοτομία, κάτι τέτοιο δεν ισχύει. Αυτό απέδειξε και η διαδικασία με τη θεραπεία με τα αντιρετροϊκά φάρμακα για το HIV/AIDS, και το ίδιο παρατηρεί κανείς και τώρα με το εμβόλιο.
Παρ’ όλο που μας ενδιαφέρει η δημόσια υγεία, σ’ αυτή την κρίσιμη συγκυρία δυστυχώς μπαίνει μπροστά η οικονομία, εξού και η ταχεία παραγωγή τόσων εμβολίων. Από την άλλη, αν στην παρούσα φάση χρειαζόμαστε 10 δισεκατομμύρια δόσεις και μία δόση στοιχίζει 10 δολάρια στην παραγωγή, τότε χρειαζόμαστε 100 δις χρήματα να διαθέσουμε για αυτόν τον σκοπό.
Και αν θέλουμε να μιλήσουμε και με όρους οικονομικούς, το ανωτέρω είναι κάτι το οποίο θα μπορούσε να έχει ένα συμφέρον για όλη την ανθρωπότητα. Ξέρετε ότι εν προκειμένω, η παγκόσμια οικονομία χάνει περίπου 850 δις λόγω του αποκλεισμού που υφίσταται κλπ. Ως εκ τούτου, το πράγμα κολλάει στις φαρμακευτικές που έχουν το μονοπώλιο, το πάνω χέρι και ανεβοκατεβάζουν κυβερνήσεις. Είναι πολύ απλό…
Αλλά αν εφαρμοστεί η απελευθέρωση της πατέντας, και δοθεί η φόρμουλα σε εργοστάσια με τεχνογνωσία, που έχουν τη δυνατότητα να παράξουν ένα ποιοτικά ελεγχόμενο προϊόν από τον ΠΟΥ, θα επιτευχθεί μαζικός εμβολιασμός στην υφήλιο, οπότε θα υπάρξει και η απάντηση στο ζητούμενο της πανδημίας.
Πρέπει επίσης, να δούμε τα πράγματα διαφορετικά και για τα υπόλοιπα νοσήματα. Δεν γίνεται ένα εμβόλιο να χρειάζεται 20 και 30 χρόνια για να παραχθεί, όταν πρακτικά σε λιγότερο από έναν χρόνο έχει δημιουργηθεί και εγκριθεί εμβόλιο.
Καταλαβαίνει κανείς το πόσο πάσχει το σύστημα αφού βλέπει τη γύμνια του, το πόσο εξαρτάται από συμφέροντα. Ο COVID-19 δεν έκανε καμία διάκριση. Εμείς αν συνεχίσουμε να κάνουμε διακρίσεις στους ανθρώπους, δυστυχώς θα σερνόμαστε και θα εξαρτώμαστε από κάθε κορωνοϊό που χτυπάει την πόρτα μας! ».
Μπορείτε να παρακολουθήσετε όλη τη συζήτηση εδώ: https://www.skairadio.gr/zoi-gr/episode-2021-05-07